Cyber attack là gì? Các loại tấn công mạng phổ biến

Trong kỷ nguyên số, các cuộc cyber attacks đang ngày càng trở nên nguy hiểm, tinh vi và khó lường hơn bao giờ hết. Không chỉ gây ra những tổn thất nặng nề về tài chính, các cuộc tấn công này còn làm xáo trộn nghiêm trọng hoạt động của doanh nghiệp, tổ chức và thậm chí là an ninh quốc gia. Một cuộc tấn công bất ngờ có thể khiến dữ liệu quý giá bị đánh cắp, uy tín bị hủy hoại hoặc hệ thống bị gián đoạn không thể phục hồi ngay lập tức. Chúng ta hãy cùng khám phá cyber attack là gì và tìm cách đối phó với những cuộc tấn công này qua bài viết này!
 

Cyber attack là gì?

Cyber attack (tấn công mạng) là bất kỳ hành động cố ý nào nhằm vào các hệ thống, mạng máy tính hoặc dữ liệu cá nhân/doanh nghiệp với mục đích gây hại, đánh cắp thông tin hoặc gián đoạn hoạt động. Các cuộc tấn công mạng thường được thực hiện bởi những hacker (tin tặc), tổ chức tội phạm hoặc thậm chí là các nhóm có động cơ chính trị. Mục tiêu của những cuộc tấn công này có thể bao gồm:

- Đánh cắp thông tin: Như dữ liệu tài chính, mật khẩu, thông tin cá nhân hoặc doanh nghiệp.

- Phá hoại hệ thống: Làm hỏng hoặc làm tê liệt các mạng lưới và ứng dụng.

- Đòi tiền chuộc: Khóa dữ liệu và yêu cầu thanh toán (như ransomware).

Tóm lại, cyber attack là một mối đe dọa nghiêm trọng trong thời đại kỹ thuật số, yêu cầu chúng ta không ngừng nâng cao cảnh giác và áp dụng các biện pháp bảo vệ toàn diện.
 

Các loại tấn công mạng phổ biến hiện nay

Hiểu rõ các phương thức tấn công mạng là gì sẽ giúp bạn nhận diện và phòng tránh những rủi ro tiềm ẩn. Dưới đây là các loại tấn công mạng phổ biến mà bạn cần hiểu rõ để có thể chủ động phòng ngừa:

1. Lừa đảo trực tuyến (Phishing)

Đây là một trong những hình thức tấn công mạng phổ biến nhất. Tin tặc sử dụng email giả mạo, tin nhắn văn bản hoặc các trang web giả để dụ người dùng cung cấp thông tin nhạy cảm như mật khẩu, số thẻ tín dụng hoặc thông tin cá nhân.

Ví dụ điển hình: Nhận được email có giao diện giống ngân hàng, yêu cầu nhập thông tin tài khoản để "xác minh."

2. Tấn công bằng phần mềm độc hại (Malware)

Malware bao gồm các loại phần mềm như virus, ransomware, trojan, hoặc spyware được thiết kế để xâm nhập, gây hại hoặc chiếm quyền kiểm soát hệ thống.

- Ransomware: Khóa dữ liệu và yêu cầu người dùng trả tiền chuộc để lấy lại.

- Spyware: Âm thầm theo dõi và thu thập dữ liệu cá nhân của nạn nhân.

3. Tấn công từ chối dịch vụ phân tán (DDoS)

Tấn công từ chối dịch vụ phân tán (DDoS - Distributed Denial of Service) là một trong những kiểu tấn công mạng phổ biến và nguy hiểm hiện nay. DDoS nhằm mục đích làm gián đoạn hoặc tê liệt một dịch vụ trực tuyến, website hoặc toàn bộ hệ thống của mục tiêu bằng cách gửi một lượng lớn yêu cầu truy cập giả mạo từ nhiều nguồn khác nhau. 

Ví dụ: Một trang web thương mại bị quá tải vào dịp khuyến mãi vì nhận lượng lớn truy cập từ các bot tấn công.

4. Đánh cắp dữ liệu qua trung gian (Man-in-the-Middle)

Tấn công Man-in-the-Middle (MitM) là một loại tấn công trong đó hacker can thiệp vào quá trình giao tiếp giữa hai bên (thường là người dùng và website hoặc giữa các máy tính trong một mạng), từ đó có thể nghe lén, ghi lại hoặc thay đổi dữ liệu truyền đi mà nạn nhân không nhận thấy. Loại web attack này thường diễn ra khi người dùng truy cập mạng không an toàn, đặc biệt là Wifi công cộng.

Phương thức tấn công:

- Mạo danh máy chủ: Hacker có thể tạo một máy chủ giả mạo để giả làm máy chủ đích mà nạn nhân đang cố kết nối tới. Trong suốt quá trình giao tiếp, hacker có thể thu thập thông tin nhạy cảm.

- Tấn công qua Wi-Fi không bảo mật: Hacker có thể xem các cuộc trao đổi thông tin giữa người dùng và các trang web mà người dùng truy cập.

- SSL Stripping: Hacker có thể thay đổi một kết nối HTTPS (mã hóa) thành HTTP (không mã hóa), từ đó dễ dàng đọc được các thông tin truyền tải.
 

5. Chèn mã SQL trái phép (SQL Injection)

Loại tấn công mạng lợi dụng các lỗi bảo mật trong ứng dụng web để tiêm mã SQL trái phép vào cơ sở dữ liệu. Mục tiêu chính là truy xuất, chỉnh sửa hoặc xóa dữ liệu mà không được phép. Tin tặc khai thác lỗ hổng của trang web thương mại điện tử, chiếm quyền truy cập danh sách khách hàng, số thẻ tín dụng. Tác hại lớn nhất của loại hình web attack này là làm rò rỉ thông tin người dùng, gây mất lòng tin và thiệt hại tài chính cho doanh nghiệp.

6. Xâm nhập hệ thống thông qua mật khẩu (Password Attack)

Đây là một dạng tấn công mạng nhắm thẳng vào điểm yếu mật khẩu của người dùng. Hacker thực hiện các kỹ thuật để đoán, bẻ khóa hoặc lấy cắp mật khẩu. Nếu tin tặc thành công, chúng có thể kiểm soát hoàn toàn tài khoản của bạn, từ đó xâm nhập sâu hơn vào hệ thống.

Phương pháp phổ biến của web attack này:

- Brute force attack: Dùng các công cụ tự động thử liên tục các tổ hợp mật khẩu.

- Credential stuffing: Sử dụng thông tin tài khoản đã bị rò rỉ để thử trên nhiều nền tảng khác nhau.

7. Khai thác lỗ hổng trong ngày đầu phát hiện (Zero-day Exploit)

Zero-day Exploit diễn ra nhanh chóng nhắm vào lỗ hổng phần mềm mà nhà sản xuất chưa phát hiện hoặc chưa kịp vá lỗi. Những lỗ hổng này thường không có bản vá ngay lập tức, khiến người dùng cá nhân và doanh nghiệp dễ bị tổn thương vì không có biện pháp phòng vệ hiệu quả ngay lúc đó. Các cuộc tấn công Zero-day có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là khi hacker khai thác các lỗ hổng chưa được phát hiện công khai.

Một ví dụ điển hình về cuộc tấn công Zero-day là sự kiện liên quan đến Google Chrome Zero-day vào năm 2022. Hacker khai thác lỗi CVE-2022-0609, một lỗi trong phần mềm xử lý đồ họa của Chrome. Lỗi này cho phép hacker thực thi mã độc tùy ý trên máy tính của người dùng, có thể dẫn đến việc chiếm quyền điều khiển hệ thống, đánh cắp thông tin nhạy cảm hoặc lây nhiễm phần mềm độc hại. Hậu quả của cuộc tấn công này là vô cùng nghiêm trọng, vì nó có thể ảnh hưởng đến hàng triệu người dùng trên toàn cầu.
 

Phương pháp đối phó với tấn công mạng là gì?

Để bảo vệ hệ thống và dữ liệu khỏi các tấn công mạng, người dùng và các tổ chức cần áp dụng một loạt các biện pháp phòng ngừa và bảo mật. Dưới đây là những phương pháp quan trọng giúp giảm thiểu nguy cơ và tăng cường khả năng phòng thủ trước các mối đe dọa mạng.

1. Tăng cường hiểu biết về an ninh mạng

Nâng cao nhận thức về an ninh mạng là một bước đầu tiên quan trọng trong việc bảo vệ khỏi các tấn công. Cả cá nhân lẫn tổ chức cần phải hiểu rõ các mối nguy hiểm tiềm tàng và cách thức mà các tấn công có thể xảy ra. Điều này giúp người dùng nhận ra dấu hiệu của một cuộc tấn công, tránh được các chiêu trò lừa đảo và biết cách xử lý tình huống khi có sự cố xảy ra.

Các bước thực hiện:

- Tổ chức các khóa đào tạo về an ninh mạng cho nhân viên.

- Thực hiện các chương trình kiểm tra nhận thức về bảo mật, ví dụ như thử - nghiệm các cuộc tấn công phishing (lừa đảo qua email).

- Cập nhật các kiến thức mới nhất về mối đe dọa mạng và phương pháp phòng ngừa.

2. Cài đặt và sử dụng phần mềm bảo vệ tối ưu

Sử dụng phần mềm bảo mật như phần mềm diệt virus, firewall (tường lửa) và các công cụ bảo mật khác là rất quan trọng để ngăn chặn các web attacks. Phần mềm bảo mật giúp phát hiện và ngăn chặn các mối đe dọa, bảo vệ hệ thống khỏi phần mềm độc hại, virus và các cuộc tấn công từ hacker.

Các bước thực hiện:

- Cài đặt phần mềm bảo mật từ các nhà cung cấp uy tín.

- Kích hoạt tường lửa và hệ thống phát hiện xâm nhập (IDS) để bảo vệ hệ thống khỏi các mối đe dọa từ bên ngoài.

- Thường xuyên quét toàn bộ hệ thống để phát hiện phần mềm độc hại và các lỗ hổng bảo mật.

- Tối ưu hóa các cài đặt bảo mật để chặn các nguồn tấn công phổ biến.

3. Thực hiện các bản cập nhật và vá lỗi định kỳ

Các phần mềm và hệ thống có thể chứa lỗ hổng bảo mật mà hacker có thể khai thác nếu không được vá kịp thời. Việc duy trì các bản cập nhật và vá lỗi định kỳ giúp ngăn chặn các cuộc tấn công lợi dụng những lỗ hổng này. Các bản vá không chỉ sửa lỗi bảo mật mà còn cải thiện hiệu suất và tính ổn định của phần mềm.

Các bước thực hiện:

- Cập nhật hệ điều hành và phần mềm thường xuyên để vá các lỗ hổng bảo mật.

- Cấu hình tự động cập nhật phần mềm để đảm bảo rằng mọi bản vá và cập nhật quan trọng được cài đặt kịp thời.

- Đảm bảo rằng các ứng dụng, trình duyệt và phần mềm khác luôn được cập nhật lên phiên bản mới nhất.

4. Đảm bảo mật khẩu mạnh và kích hoạt xác thực hai lớp (2FA)

Mật khẩu là yếu tố đầu tiên để bảo vệ tài khoản và dữ liệu cá nhân. Tuy nhiên, mật khẩu yếu có thể dễ dàng bị tấn công bằng các kỹ thuật như brute force hoặc phishing. Vì vậy, việc sử dụng mật khẩu mạnh và kích hoạt xác thực hai lớp (2FA) là biện pháp cần thiết để tăng cường bảo mật.

Các bước thực hiện:

- Để bảo vệ tài khoản khỏi các cuộc tấn công mạng, bạn nên sử dụng mật khẩu dài, phức tạp, kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt.

- Bạn cần thay đổi mật khẩu của mình định kỳ, ít nhất mỗi ba đến sáu tháng và không sử dụng lại mật khẩu cho các tài khoản khác nhau. 

- Kích hoạt xác thực hai lớp (2FA) cho các tài khoản quan trọng bao gồm email, ngân hàng trực tuyến và mạng xã hội.

- Bạn nên sử dụng các ứng dụng xác thực (như Google Authenticator, Authy) hoặc nhận mã xác thực qua SMS để tăng cường bảo mật khi đăng nhập vào các tài khoản quan trọng.

5. Lập kế hoạch sao lưu dữ liệu thường xuyên

Một trong những biện pháp quan trọng để bảo vệ dữ liệu khỏi bị mất trong các cuộc tấn công mạng (chẳng hạn như tấn công ransomware) là thực hiện sao lưu dữ liệu thường xuyên. Sao lưu giúp phục hồi dữ liệu nhanh chóng và giảm thiểu tác động của các sự cố mất dữ liệu.

Các bước thực hiện:

- Thực hiện sao lưu dữ liệu quan trọng vào các thiết bị lưu trữ ngoại vi hoặc dịch vụ lưu trữ đám mây.

- Xác minh sao lưu định kỳ để đảm bảo rằng dữ liệu có thể được khôi phục nếu cần thiết.

- Sử dụng phương pháp sao lưu "3-2-1" (ba bản sao lưu, hai loại thiết bị lưu trữ, một bản sao lưu ở nơi lưu trữ ngoài địa phương).

- Đảm bảo rằng sao lưu được mã hóa để ngăn chặn việc xâm nhập và đánh cắp dữ liệu trong trường hợp hệ thống bị tấn công.
 

Qua bài viết của Website Chuyên Nghiệp, có thể thấy cyber attack đang ngày càng trở thành một mối đe dọa nghiêm trọng trong thế giới kỹ thuật số hiện nay. Những cuộc tấn công này không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp và tổ chức, thậm chí có thể tác động đến an ninh quốc gia. Để đối phó hiệu quả với các nguy cơ từ tấn công mạng, việc nâng cao nhận thức và thực hiện các biện pháp bảo vệ mạnh mẽ là vô cùng quan trọng. Khi áp dụng những phương pháp này nghiêm túc và nhất quán, chúng ta có thể bảo vệ hệ thống và dữ liệu của mình khỏi các mối đe dọa tiềm ẩn và đảm bảo an toàn trong môi trường kỹ thuật số.

Bài viết liên quan:

 Downtime là gì? Nguyên nhân, hậu quả và giải pháp khắc phục

 Website development là gì? Quy trình phát triển web từ A đến Z

 Dark Web là gì? Cách truy cập Dark Web nhanh và an toàn nhất